რა არის მზის ლაქები და მზის ანთებები ?
რა არის მზის ლაქები და მზის ანთებები ?
მოკლე პასუხი:
მზის ზედაპირი დინამიკური და ენერგიით სავსე ადგილია. ელექტრულად დამუხტული აირები წარმოქმნიან ძლიერ მაგნიტურ ველებს, რომლებიც მზის აქტივობას მართავენ. მზის ზედაპირზე მიმდინარე პროცესებს შორის ყველაზე თვალსაჩინოა მზის ლაქები და მზის ანთებები.
მზის ლაქები
მზის ლაქები არის შედარებით დაბალი ტემპერატურის მქონე უბნები მზის ზედაპირზე, რომლებიც მუქად ჩანს. ეს რეგიონები უფრო გრილია, რადგან ძლიერი მაგნიტური ველები ხელს უშლის მზის ცხელი აირების მოძრაობას. მიუხედავად იმისა, რომ მზის ლაქები შედარებით „ცივია“, მათი ტემპერატურა მაინც მაღალია - დაახლოებით 3500–4000°C. მზის ლაქების რაოდენობა და განაწილება იცვლება მზის ციკლის მიხედვით.
მზის ანთებები
მზის ანთებები არის მზის ზედაპირზე მომხდარი ენერგიის უეცარი აფეთქებები. ეს მოვლენები ხდება, როდესაც მაგნიტური ველები იხლართება, იჭიმება და შემდეგ სწრაფად იცვლის ფორმას. ეს პროცესები წარმოქმნის უზარმაზარი რაოდენობის ენერგიას, რომელიც გამოსხივების სახით კოსმოსში ვრცელდება. მზის ანთებები შეიძლება რამდენიმე წუთიდან საათებამდე გაგრძელდეს და მათი სიმძლავრე სხვადასხვაა.
კორონალური მასის ამოფრქვევა (CME)
ზოგჯერ მზის ანთებებს თან ახლავს კორონალური მასის ამოფრქვევები (CME). ეს გიგანტური მოვლენები კოსმოსში ასხივებს მზის პლაზმასა და დამუხტულ ნაწილაკებს, რომლებიც დიდი სიჩქარით გადაადგილდებიან. თუ ეს ნაწილაკები დედამიწისკენ მოდიან, მათ შეიძლება ზეგავლენა იქონიონ პლანეტის მაგნიტოსფეროზე.
როგორ მოქმედებს მზის აქტივობა დედამიწაზე?
როდესაც მზის ნაწილაკები დედამიწასთან ახლოს აღწევენ, ისინი ურთიერთქმედებენ პლანეტის მაგნიტოსფეროსთან და ქმნიან ავრორას (ჩრდილოეთისა და სამხრეთის ნათება). ძლიერმა CME-ებმა შეიძლება გამოიწვიოს ელექტრომაგნიტური დარღვევები, რაც ზემოქმედებს სატელიტებზე, რადიოკომუნიკაციებზე და ელექტროენერგიის ქსელებზე. განსაკუთრებით ძლიერმა ამოფრქვევებმა შესაძლოა დიდი პრობლემები შეუქმნას თანამედროვე ტექნოლოგიურ ინფრასტრუქტურას.
მზის აქტივობის მუდმივი მონიტორინგი მეცნიერებს საშუალებას აძლევს შეისწავლონ და წინასწარ განსაზღვრონ მისი შესაძლო გავლენა დედამიწაზე, რაც მნიშვნელოვანია კოსმოსური ამინდის პროგნოზირებისთვის და ჩვენი ტექნოლოგიების დასაცავად.
